Жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту

среда, 22 ноября 2023 г.

«Жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту» педагогтерге арналған қысқа мерзімді  біліктілікті арттыру курсының білім беру бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама, Тыңдаушылар) тыңдаушылардың біліктілігін арттыру курстарының білім беру процесін онлайн-форматта реттейді. 

Бұл Бағдарлама тыңдаушыларды білім алушылардың базалық білімін қамтитын және ХХІ ғасыр дағдыларын меңгертудің алғышарты болып табылатын функционалдық сауаттылықтың өзектілігімен таныстыруға бағытталған. Сонымен қатар Бағдарлама мазмұнында жоғары сынып оқушыларының өзгермелі әлем жағдайына сәтті бейімделуге және өзін әртүрлі қызмет түрлерінде жүзеге асыруға мүмкіндік беретін дағдыларды қалыптастыруды және білім алушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес шығармашылық ойлауын, оқу, математикалық және жаратылыстану сауаттылығын дамытуды оқу процесінде жүзеге асырудың тәжірибелік мәселелерін қамтиды.  

Бағдарлама бойынша курста оқыту ұзақтығы 80 академиялық сағатты құрайды.

  1. Білім беру сапасына қойылатын талаптарды арттыру. Қазіргі әлемде функционалдық сауаттылық білім беру сапасының маңызды компоненттерінің бірі болып табылады. Бұл мектеп түлектеріне оқу, жазу, математика, жаратылыстану және басқа да білім салаларына қатысты өмірлік мәселелерді сәтті шешуге мүмкіндік береді. Алайда, халықаралық салыстырмалы зерттеулердің нәтижелері қазақстандық оқушылардың сауаттылық деңгейіне қойылатын талаптарға сәйкес келмейтінін, зерттеудің барлық бағыттары бойынша функционалдық сауаттылықтың шекті деңгейіне жетпейтінін, ал олардың көрсеткіштері ЭЫДҰ елдерінен тұрақты артта қалып отырғанын көрсетеді. Себебі, білім алушылардың едәуір бөлігі сыни тұрғыдан ойлауды, проблемаларды шешуді, ақпаратпен жұмыс істеуді білмейтіндігі айтылады. 2018 жылғы зерттеу қорытындылары бойынша Ұлттық баяндамада атап өтілгендей, «PISA-ға қатысқан 10 жыл бойы 15 жастағы қазақстандық білім алушылардың едәуір үлесі зерттеудің барлық үш бағыты бойынша сауаттылықтың шекті деңгейін еңсере алмайды, ал көрсеткіштер ЭЫДҰ елдерінен тұрақты артта қалып отыр» делінген. [3].
  2. Білім беру мазмұнын жаңарту және жаңғырту. Қазіргі уақыттағы қолданыстағы жалпыға міндетті білім беру стандарттарының мазмұны педагогтердің алдына білім алушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру және дамыту міндетін қояды. Бұл педагогтерден жаңа білім мен дағдыларды және осы салада өз біліктілігін арттыру қажеттілігін талап етеді. PISA 2018 білім беру жетістіктерін бағалау жөніндегі халықаралық бағдарламаның жаһандық рейтингісінде Қазақстан 79-дан 69-орынға ие болып, орта деңгейден төмен және білім алушылардың жалпы сауаттылығының төмендеуін көрсетті. Оқу сауаттылығы бойынша елдің орташа балы 387 баллды, математикалық – 423 баллды және жаратылыстану – 397 баллды құрады. PISA сауаттылық деңгейін зерттеу: Қазақстанның ұпайлары ЭЫДҰ бойынша орташа деңгейден әлдеқайда төмен [5]. 
  3. Педагогтердің білім алушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруға және дамытуға кәсіптік дайындығының әлсіздігі. ЭЫДҰ-ның TALIS зерттеуі педагогтарды қолдаудың қабылданып жатқан шараларына қарамастан, педагогикалық білім беру ерекше назар аударуды және біліктілікті арттыру жүйесімен одан әрі дамытуды талап ететінін көрсетті [8].

Сонымен бірге, зерттеулерге сәйкес, мұғалімдердің көпшілігі практикалық міндеттерді орындауға нашар дайындалған, білім алушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту үшін жеткілікті білімі, дағдылары мен құзыреттері жоқ. 

Осылайша, бағдарлама өзекті болып табылады, өйткені ол білім беру сапасына қойылатын заманауи талаптарға жауап береді және педагогтарға жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру саласында өз біліктілігін арттыруға мүмкіндік береді. 

Бағдарламаның мақсаты: жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру және дамыту мәселелері бойынша педагогтердің кәсіби құзыреттілік деңгейін арттыру. 

Бағдарламаның міндеттері:

1) педагогтердің функционалдық сауаттылықтың мәні мен оның білім берудегі рөлі туралы түсінігін қалыптастыру, функционалдық сауаттылықты дамытудың заманауи теориялық тәсілдерімен таныстыру, олардың мазмұнын ашу;

2) жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамытудың мақсатымен, міндеттерімен және ерекшеліктерімен таныстыру;

3) жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту бойынша әдістемелер мен технологияларды қолдануды меңгерту;

4) оқу пәндерінің мазмұны шеңберінде функционалдық сауаттылықты дамыту жөніндегі тапсырмаларды қолдана отырып, оқу процесін құру дағдыларын жетілдіру.

Күтілетін нәтижелер: 

1) педагогтерде функционалдық сауаттылықтың мәнін және оның білім берудегі рөлін түсінеді, функционалдық сауаттылықты дамытудың заманауи теориялық тәсілдерін біледі;

2) жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамытудың мақсатын, міндеттерін және ерекшеліктерін меңгереді;

3) жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту бойынша әдістемелер мен технологияларды қолдана алады;

4) оқу пәндері бөлінісінде функционалдық сауаттылықты дамыту жөніндегі тапсырмаларды қолдана отырып, оқу процесін құруды жоспарлайды.

Бағдарламаның практикалық маңыздылығы келесідей:

1. Бағдарлама жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруға бағытталған. Бұл мектеп түлектеріне мектепте алған білімдері мен дағдыларын пайдалануды талап ететін өмірлік міндеттерді сәтті шешуге мүмкіндік береді.

2. Бағдарлама тыңдаушыларға жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру және дамыту үшін қажетті білім мен дағдыларды меңгертеді. Бұл педагогтерге өз тәжірибесінде білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруға ықпал ететін заманауи әдістер мен тәсілдерді қолдануға мүмкіндік береді.

3. Бағдарлама Қазақстанда білім беру сапасын арттыруға ықпал етеді. Себебі функционалдық сауаттылық білім беру сапасының маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.

Бағдарлама бойынша оқудан өткен педагогтер өз тәжірибесінде білім алушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуға бағытталған түрлі әдістер мен тәсілдерді қолданатын болады.

Бағдарлама бойынша оқытудан өткен педагогтер білім алушыларда функционалдық сауаттылық деңгейінің жоғарылауына ықпал етеді, олар мектепте, сондай-ақ болашақ мамандықта алған білімдері мен дағдыларын пайдалануды талап ететін өмірлік міндеттерді шешуде табысты болады.

 

 

5. Бағдарламаның құрылымы мен мазмұны

 

Құрылымы бойынша Бағдарлама 4 модульден тұрады, оның ішінде сабақ тақырыбы бойынша шолу дәрістері, бейне сабақ, презентациялық теориялық материал және оқу мақсаттарының жетістіктерін бақылау мақсатында бекіту үшін практикалық тапсырмалар бар. Әр модульдің соңында белгілі бір тақырып бойынша вебинар жоспарланған және сабақ жоспарын жасауға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге уақыт бөлінеді.

 

1.

Модуль 1. Курстың теориялық негіздері

1.1

Функционалдық сауаттылық тұжырымдамасы. Отандық және шетелдік теория мен тәжірибедегі функционалдық сауаттылықты дамыту мәселелері. Функционалдық сауаттылық компоненттері 

1.2

Оқу пәндері арқылы оқыту. Функционалдық сауаттылықты бағалау критерийлері 

1.3

«Қаржылық және азаматтық сауаттылық» практикалық жұмысы.

1.4

Вебинар 1.  Қаржылық және азаматтық сауаттылықты дамыту. Өзін-өзі және өзара бағалау 

2

Модуль 2.  Функционалдық сауаттылықты дамыту бойынша педагогтердің психологиялық-педагогикалық кәсіби құзыреттерін жетілдіру

2.1

Креативті  ойлау: даму әдістері мен әдістері 

2.2

«Әртүрлі пәндік салаларда креативті ойлауды дамыту» практикалық жұмысы

2.3

Вебинар 2.  Шығармашылық ойлауды дамытудың психологиялық-педагогикалық негіздері. Өзін-өзі және өзара бағалауы

2.4

Жоғары сыныптарда оқу сауаттылығын дамыту. Оқу сауаттылығын бағалау. Оқу сауаттылығына арналған тапсырмалардың түрлері

2.5

«Оқу сауаттылығын дамытудағы әдістер мен тәсілдер» практикалық жұмысы

2.6

Вебинар 3. «PISA тапсырмаларымен сабақты жоспарлау». Өзін-өзі және өзара бағалауы

2.7

АКТ сауаттылығын дамыту. АКТ сауаттылығын дамыту үшін АКТ қолдану.

2.8

«Функционалдық сауаттылықты дамыту үшін АКТ қолдану» практикалық жұмысы

2.9

Вебинар 4. « PISA тапсырмаларымен сабақты жоспарлау».  Өзін-өзі және өзара бағалауы

3

Модуль 3.  Функционалдық сауаттылықты дамытудың мазмұны мен технологиясы

3.1

Жоғары сыныптарда математикалық сауаттылықты дамыту

3.2

Математикалық сауаттылық аспектілері

3.3

«Математикалық сауаттылыққа есептерді шешу» практикалық жұмысы

3.4

Математикалық сауаттылықты дамытуға арналған тапсырмалар

3.5

Математикалық ұғымдар мен қатынастарды түсінуге арналған есептер; нақты есептерді шешуде математикалық білім мен дағдыларды қолдану

3.6

Вебинар 5 Математикалық ақпаратты талдау мен түсіндіруге есептерді шешу дағдыларын дамыту; математикалық мәлімдемелерді тұжырымдау және негіздеу. Өзін-өзі және өзара бағалауы

3.7

Жоғары сыныптарда жаратылыстану сауаттылығын дамыту 

3.8

Жаратылыстану сауаттылығының аспектілері 

3.9

Бақылау мен экспериментке, ақпаратты талдауға және түсіндіруге, тұжырымдарды тұжырымдауға және негіздеуге, нақты мәселелерді шешуде білім мен дағдыларды қолдануға арналған тапсырмалар

3.10

Вебинар 6. «PISA тапсырмаларымен сабақты жоспарлау. Сабақ жоспарын түзету». Өзін-өзі және өзара бағалау 

3.11

«Жоғары сынып оқушыларының креативті ойлауын, оқу, математикалық және жаратылыстану сауаттылығын дамытуға арналған тапсырмаларды орындау» практикалық жұмысы

4

Модуль 4. Өзіндік жұмыс және бағалау

4.1

Шығармашылық ойлау мен оқу сауаттылығын дамытуға арналған тапсырмаларды таңдау

4.2

Математикалық, жаратылыстану және АКТ сауаттылығын дамытуға арналған тапсырмаларды таңдау

4.3

«Шығармашылыққа арналған тапсырмаларды талдау» практикалық жұмысы

4.4

Вебинар 7 Тапсырмалардың құрылымы мен мазмұны. Жұмыстың өзін-өзі және өзара бағалауы

4.5

Презентация және жобаларды қорғау

Подробнее тут https://cloud.mail.ru/public/wM75/6gVbGjUdW

 

Анель 14.12.2023 11:04:43

«Жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту» курсы педагогтерге өте маңызды да қажетті дүние.Бұл педагогтерге өз тәжірибесінде білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруға ықпал ететін заманауи әдістер мен тәсілдерді қолдануға мүмкіндік береді.

Едіге 14.12.2023 10:11:27

Бағдарлама жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруға бағытталған.Бұл педагогтерге өз тәжірибесінде білім алушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін арттыруға ықпал ететін заманауи әдістер мен тәсілдерді қолдануға мүмкіндік береді.

Маржан 13.12.2023 17:59:03

Жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту бағдарламасы өте тиімді және де заманауи әдістер мен тәсілдерді қолдануға ықпал етеді.

Асылым 13.12.2023 17:54:44

Ұстаз ретінде бізге үлкен жүк артылған және балалардың сауатын дұрыс ашу - біздің міндетіміз. Жоғары сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту курсының арқасында біліктілігімізді шыңдадық, рахмет

Айдана 13.12.2023 17:51:57

Математикалық ақпаратты талдау мен түсіндіруге есептерді шешу дағдыларын дамыту; математикалық мәлімдемелерді тұжырымдау және негіздеу тақырыбы өзекті мәселе болды, курс өте пайдалы

Али 05.12.2023 13:39:24

Функционалдық сауаттылық, креативті ойлау - қазіргі уақыттың трендтері, олар жұмыс барысында да, өмірде де қажет құралдар